Zanzibar – tropska idila indijskog okeana

Zanzibar – tropska idila indijskog okeana

Zanzibar je polu-autonomna oblast u sastavu Tanzanije, koja se od nje nalazi na svega 25 km morskog puta, ali se stvari ovdje ne odvijaju kao na kopnu jer je Zanzibar u gotovo svim aspektima – političkom, kulturnom, religijskom, pa i kuhinji – potpuno drugačiji. Tanzanija je miks hrišćana, muslimana i autohtonih grupa, ali Zanzibar kojim je vladao Sultanat Omana vjekovima, je gotovo u cjelosti muslimanski (nakon Omana, vladali su Portugalci, potom Britanci sve do nezavisnosti 1963. godine). Teritoriju Zanzibara čini arhipelag ostrva, od kojih je najveće Unguja (Zanzibar), Pemba i Mafia, koja su ujedno i jedina trajno naseljena ostrva. Turistička agencija Guliver u svojoj ponudi ima i aranžmane za ovu destinaciju.

“Ostrvo crnaca” (originali prevod imena), “Ostrvo začina”, “Hedonistički Raj”, “Dragulj indijskog okeana” sve su to asocijacije na Zanzibar, ali ovo ostrvo morate doživjeti da biste ga u potpunosti razumjeli. Mnogi koji su posjetili Zanzibar, teško da mogu ukratko reći kakvo je ovo mjesto, jer nudi toliko različitih aspekata koji mogu zadovoljiti i najprobirljivije putnike, jer na Zanzibaru možete biti zbog odmora, spoznavanja novih mirisa i ukusa, zbog avanture kako na ostrvu tako i pod vodom, zanimljive i burne istorije, specifične kulture i mentaliteta, zbog izmiještanja u neku drugu klimu, ali i vrijeme. Na Zanzibaru vrijeme teče sporo zbog opuštenog načina života, a vrijeme se čak i drugačije računa u Svahili kulturi. Kako ovaj narod živi u blizini ekvatora, vrijeme izlaska i zalaska sunca je gotovo konstantno tokom cijele godine, tako da dan počinje oko 06h, što je za njih 00h. Potom je u 07h kod njih 01h i tako dalje od 19h kada je zalazak, odnosno 12h.

Kada putovati?

Zanzibar ima dvije kišne sezone, dužu od Marta do Maja i kraću od Novembra do Decembra, i zapravo je više u pitanju koliko količinski i vremenski kiša pada preko dana nego datumski period, tako da je svakako posjeta moguća posjeta u Novembru i Decembru, jer kiša pada u kraćim pljuskovima. Za ljubitelje ronjenja i istraživanja podvodnog svijeta sjeverni dio ostrva moguće je posjetiti od Juna do Oktobra, a na jugu ostrva od Novembra do Marta, mada su najbolji mjeseci Jul i Avgust, odnosno Februar i Mart.

Bitna informacija o planiranju putovanja je i kada traje muslimanski praznik Ramadan, jer u tom periodu postoje ograničenja u radu prodavnica, restorana i barova, što može biti malo problematično za organizaciju samog putovanja, ali svakako nije nemoguće isplanirati svoj odmor i tada, jer je lokalno stanovništvo gostoljubljivo i puno razumijevanja i za ostale kulture.

“Hedonistički raj”

Glavna zanimacija na Zanzibaru će vam biti koju plažu danas odabrati za uživanje i koliko egzotičnog voća pojesti!? Veliki je broj plaža na ostrvu i svaka je posebna na svoj način, ali ono što je sigurno je da nema loše plaže na Zanzibaru, a možemo ih podijeliti u više regija: 

Sjeverna obala – neko opšte pravilo je da što sjevernije idete, plaže su privatnije i na njima nema gužvi, a uticaj plime i osjeke je na ovom dijelu najmanje izražen. Kendwa i Nungwi su najpoznatije plaže ovog dijela ostrva. Nungwi plaža pored redovnih aktivnosti na  bijelom pijesku i u tirkiznoj vodi okeana, ističe se po prirodnom akvarijumu gdje se možete kupati sa morskim kornjačama, a u popodnevnim satima preporučujemo vožnju tradicionalnim čamcima – dhowe, pri zalasku sunca. Ovo mjesto je poznato i po proizvodnji brodova i ribolovu, pa tako možete posjetiti i živopisnu lokalnu riblju pijacu. Kendwa  se nalazi na oko 3 km od Nungwi plaže, na sjevero-zapadu ostrva i jedna je od najvećih plaža. Pored bijelog pijeska i kristalno čiste tirkizne vode poznata je i po dobrom provodu tokom “Full moon party” (mogli ste o njima čitati u blogu o Tajlandu), odnosno žurkama punog Mjeseca, pa je ovo jedna od najposjećenijih plaža za mlade. Kao jedna od aktivnosti na ovo plaži izdvaja se rentiranje kajaka i ronjenje sa maskom. Nećete biti u prilici vidjeti izlazak sunca, ali zato zalazak je impresivan i možete uzeti izlet krstarenja tokom zalaska sunca, kao poseban ugođaj. U blizini plaže je i selo, gdje možete vidjeti i dio lokalnog života.

Sjevero-istočna obala – najposjećenija lokacija, sa najviše smejštajnih kapaciteta različitih tipova, nudi sjajna mjesta za ronjenje, sa umjerenim varijacijama plime i osjeke i fascinantnim koralnim grebenima, od kojih se neki najljepši nalaze na oko kilometar od obale na Mnemba ostrvu.

Južna obala – južne regije Zanzibara su naseljenije u odnosu na ostale djelove ostrva, a sa ljudima dolazi i kultura – mogućnost za upoznavanje lokalnog stanovništva, posjeta lokalnim pijacama i organizovanje raznih tura i izleta. Jedan od najpopularnijih je izlet plivanja sa delfinima, a plaža koju bismo izdvojili je Kizimkaze, na kojoj je i istoimeno ribarsko selo. Plaža je tokom plime jako pogodna za plivanje, dok je tokom osjeke voda prilično plitka.

Jugo-istočna obala – takođe i ova regija nudi raznovrsne plaže uz velik izbor smještaja od resorta do apartmana, ali je izraženost plime i osjeke veća i u nekim djelovima po par stotina metara razlike. Od plaža bismo izdvojili Paje i Jambiani. Na svega sat vremena vožnje od Stone Town, pored brojnih barova, kafea, dobre hrane i povoljnog smještaja, plaža Paje je poznata kao raj za kajtsurfere, kako za početnike tako i za profesionalce i na plaži možete pronaći više škola koje vrše obuku. Takođe, ova lokacija je pogodna i za izlet poznat kao “Blue safari”, gdje se posjećuju ostrva i koralni grebeni ii mate priliku da ronite i uživate u podvnodnom svijetu. Za razliku od Paje, plaža Jambiani pruža miran i opušten odmor i nalazi se oko sat vremena šetnje od plaže Paje. Duga je oko 3 km i za nju je vezan istoimeno naselje sa oko 1.500 stanovnika. U blizini ove dvije plaže nalaze se Jozani šuma i restoran The Rock. 

Zapadna obala – manji izbor smještaja na plaži, jer se tu nalazi i glavni grad Zanzibar City i stari dio grada Stone Town, ali zato prilika za razne vrste izleta i posjeta koje se mogu organizovati. Svakako, i grad ima svoju plažu, i vjerovatno je jedna od najživljih i najviše posjećenih, posebno tokom vikenda. U večernjim satima na plaži kod Livingstone Beach restorana se okupljaju mladići i vježbaju kapoeira. Turistima, a i lokalnom stanovništvu, godi činjenica da je ova plaža jedna od najboljih za plivanje zbog dubine vode i slabih plima i osjeka.

Kako se radi o muslimanskoj zemlji, važe i određena pravila, tako da je u gradu biti potrebno prikladno obučen, sa pokrivenim nogama i ramenima, dok na plaži možete se naravno kupati kao i u ostalim zemljama, s tim što pri napuštanju plaže morate biti obučeni.

Stari grad Stone Town

Glavni grad – Zanzibar City, može se najbolje obići pješke, a posebno njegov istorijski dio Stone Town (UNESCO zaštićeno područje od 2000. godine). Opušteno se izgubite u uskim ulicama ovog grada, i to što ne znate kuda idete u malom i bezbjednom gradu je jedna vrsta doživljaja – uživajte, trgujte, upoznajte lokalce… Zanzibar je ostrvo nasmijanih i opuštenih ljudi i ne zaboravite da i vi treba takvi da budete, jer ćete sve kroz osmijeh i dobiti.

Njihov način života se može ogledati i u prisnosti koju veoma lako stvaraju sa strancima i znajte da je pozdrav vrlo važan u Svahili kulturi. Naučite par lokalnih riječi poput recimo “Shikamoo” – pozdrav za starije osobe i osobe koje ne poznajete, “Karibu sana” (dobrodošli), “Pole, pole” (polako, polako) i “Hakuna matata” (bez brige). Ove riječi koje će vas daleko odvesti i ostaviti jako lijep utisak na lokalce. Arhitektura starog grada je bila pod uticajem Persijanaca, Britanaca, Portugalaca i Afrike pa se tako kroz grad nalaze razni objekti vrijedni obilazaka poput katedrale, Persijskog kupatila, sat kule, Palate čudesa, starog utvrđenja, ali opšti utisak je da je Stone Town je vidio i bolje dane u svojim bogatijim danima jer veći dio građevina nije baš očuvan. Kao nekadašnja trgovačka baza afričkih država iz okruženja, Indije i Arapskog poluostrva, Zanzibar je postao mjesto trgovine začina, robe, ali i robova na relaciji Evropa-Afrika-Indija, i predlažemo da posjetite i spomenik i pijacu robova, koji opominju na to mračno vrijeme istorije Zanzibara.

• 

• 

• 

• 

Svjetski poznati pjevač grupe Queen – Freddie Mercury (ime po rođenju Farouk Bulsara) je rođen na Zanzibaru. Tada je Zanzibar bio kolonija Velike Britanije i porodica se kasnije preselila u V. Britaniju zbog očevog posla, ali i zbog revolucije na Zanzibaru, a u gradu možete naći i posetiti njegovu rodnu kuću.

Kada su u pitanju lokalne pijace, koje uvijek pominjemo u našim pričama kao glavno mjesto za upoznavanje kulture, možete posjetiti Darajani pijacu koja nije pijaca sa suvenirima već se na njoj prodaju voće, povrće, začini, meso i riba tako da budite spremni na buđenje svih čula na ovoj autentičnoj lokalnoj pijaci gdje nećete vidjeti puno turista. I tokom noći je Stone Town vrlo živahno mjesto. Neke ulice mogu izgledati malo strašnije tokom noći, ali glavni noćni život se odigrava na trgu ispred Palate čudesa i stare tvrđave, koji je poznat kao Forodhani Park. Pun je lokalaca koji prodaju raznovrsno voće, pripremaju hranu, nude suvenire. Neki lokalni specijaliteti su sok od šećerne trske, jela od školjki, pica na zanzibarski način i jela od “slonovog bijelog luka” (krupniji nekih 4-5 puta u odnosu na standardni bijeli luk). Zgodno je napomenuti da jedini bankomati na ostrvu se nalaze u Stone Town-u, tako da vodite računa o novcu koji vam je na raspolaganju tokom putovanja.

Ako želite kupiti suvenire, najbolji izbor ćete naći u ulici Gizenga, koja se nalazi nedaljeko od glavne pošte. Suvenirnice su načičkane jedna do druge, i budite slobodni da se cenjkate jer je taj običaj opšteprihvaćen. Ponuda je najveća, ali su najveće i cijene jer je naravno na turistima prepoznata mogućnost zarade, a neko od najpovoljnijih mjesta za suvenire je na ostrvu Kwale koje se posjećuje u okviru izleta Blue Safari.

“Ostrvo avantura”

Neke od interesantnih aktivnosti smo već pomenuli kroz naš tekst, ali tu nije kraj jer ovo ostrvo ima još mnogo toga da ponudi:

Jozani šuma – izlet koji obično traje oko 3 sata i vodi u zeleno srce ostrva. Prostire se na preko 2500 hektara u okviru Nacionalnog Parka Jozani koji je osnovan 2004. godine u cilju bolje zaštite endemskih crvenih Kolobus majmuna ali i naravno drugih životinja jer ovo je dom za preko 50 vrsta leptira, 40 vrsta ptica i ostalog raznolikog svijeta flore i faune. U krošnjama visokih stabala mahagonija mogu se ugledati i Sajksovi majmuni, a istraživaćete i saznati više o biljkama ove šume, koje se koriste na razne načine. Ovu šumu čine i stable mangrov drveća, koja rastu iz slane vode i neizmjerno su bitna za očuvanje obale i borbu protiv uticaja talasa, erozije i vjetra. Jozani šuma je (bila) naseljena vrstom leoparda iz Tanzanije, ali kako je često bila lovljena i primjerci nisu viđeni par godina, smatra se da su nažalost izumrli na ostrvu.

• 

• 

• 

Prison Island – udaljeno je oko 6 km od Stone Town-a i kao što i ime govori, prvobitna namjena ostrva je smještaj zatvorenika. Tokom obilaska imate prliku da vidite prostorije koje su korišćene kao zatvor za kriminalce, a kasnije je namjena promijenjena i ostrvo se koristilo kao karantin za oboljele od žute groznice. Ostrvo je i dom za džinovske Aldabra kornjače koje mogu da porastu i do jednog metra i da žive duže od sto godina (najstarija ima nevjerovatne 192 godine). Kornjače su ovo ostrvo naselile 1919. godine, kao poklon britanskog guvernera Sejšela. Izuzetno su druželjubljive, i naravno moćete se slikati sa njima i hraniti ih. Vremena ima dovoljno i za kupanje, pa bi bila prava šteta da ne iskoristite priliku da provedete vrijeme na prelijepoj plaži ostrva i ronite duž koralnog grebena.

Safari u Tanzaniji – u našem blogu o safariju u Africi mogli ste vidjeti da je Tanzanija jedna od najboljih safari destinacija koja nudi više parkova i različite vrste životinja koje možete posmatrati u prirodnom okruženju. Najbliže safari ture traju obično oko tri dana, u nacionalnom parku Mikumi u kopnenom dijelu Tanzanije, na putu između Dar es Salaama i Iringa. Imaćete priliku da u divljini Mikumija vidite zebre, žirafe, impale, krda bivola, gnijezda termita, gnuove, hijene, divlje mačke… a nadamo se i samog kralja i kraljicu – lavove. Po povratku iz nacionalnog parka slijedi i upoznavanje sa Dar es Salamom gdje možete probati raznorazno voće, povrće, kao i morske plodove na pijacama i restoranima ovog lučkog grada.          

Safari Blue – kopneni dio države, odnosno Tanzanije, poznat je po tradicionalnim safarijima, dok se svijet divljih životinja Zanzibara nalazi pod vodom. Izlet počinje od ribarskog sela Fumba, odakle se otiskujete prema moru u tradicionalnom brodu dhowe. Tokom izleta ronite i razgledate podvodni svijet, možete se kupati na pješčanom ostrvu, plivati u prirodnom bazenu… Posle toga slijedi odlazak do drugog ostrva, gde je upriličen ručak, koji je tradicionalni na Zanzibaru: ribu, krabe, jastog, hobotnica… Nakon aktivnog dana, u kasnim popodnevnim satima slijedi povratak u Fumbu.             

• 

• 

• 

• 

Plivanje sa delfinima – od ribarskog mjesta Kizimkazi, u kojem se nalazi više centara koji nude ronjenje sa delfinima, počinje ovaj spektakularan izlet. Nakon kraće vožnje brodom možete vidjeti delfine koji su veoma prijateljski nastrojeni i razigrani, ali tek slijedi najbolji dio, kada uskočite u vodu i plivate zajedno sa njima.

“Ostrvo začina”

Miris vanile, cimeta, kakaa… ukusi kurkume, karija, karanfilčića –  vladaju ostrvom. Zahvaljujući mnogim kulturama koje su prošle ovim ostrvom, poput afričke, arapske, indijske i evropske, kuhinja Zanzibara je spektakl mirisa, boja, začina i ukusa. Poznato pod imenom “ostrvo začina” zbog namirnica kojima se trgovalo, a kasnije su počele da se i uzgajaju., Zanzibar je stvorio kuhinju svijeta.

Od predjela možete probati indijski chapati – vrsta hleba poput tortilje na koju po želji dodajete namaze, ili supu “urojo” od kurkume i kokosa, sa dodatkom krompira.

Popularno lokalno jelo je “biryani” – vrsta indijskog jela od začinjenog pirinča koji se potom dodaje meso ili riba u kariju. Tu je i “pilau” jelo koje je kod nas poznato kao pilav, koji se služi sa karijem kao dodatnim prilogom. Od mesnih specijaliteta izdvajaju se i pileći ili goveđi ražnjići poznatiji pod lokalnim nazivom “mishkaki”.        

Riblji specijaliteti naravno igraju veliku ulogu u kuhinji Zanzibara, pa je tako hobotnica u kariju delikates ostrva, koja se sprema u sosu od kokosa. Kod uličnih prodavaca hobotnica se može naći sa proprženom biljkom tapioka u vidu čipsa (biljka podsjeća na krompir).

Nakon što ste uživali u glavnom jelu, vrijeme je za dezert, a omiljeni ostrvski dezer jer “mandazi”, tijesto prženo u ulju koje je zaslađeno i sadrži aromatični začin kardamom. Dobar ručak možete upotpuniti voćem poput egzotične voćke durijan ili džekfrut (poznato i kao nangka), ili recimo mangom sa čilijem, a zaliti šoljicom čaja “tangawizi”- čaj od đumbira sa vanilom.

Vidjećete da na Zanzibaru, a posebno u Stone Town ima veliki broj restorana koji nude svoje specijalitete, i budite slobodni ponovo probati neko isto jelo jer se način spremanja razlikuje od mjesta do mjesta. Takođe, možete uzeti i izlet gdje ćete posjetiti farmu začina, probati različito tropsko voće, naučiti nešto novo o raznim biljakama i njihovoj primjeni u kuhinji ali i medicini, a potom i spremati lokalne specijalitete.

Najneobičniji restoran koji moramo izdvojiti je “The Rock” koji se nalazi na Michamvi Pingwe plaži, zapravo na stijeni koja je tokom plime u vodi, na par metara od plaže, kada se dolazi brodićem, a tokom osjeke se može doći pješke. Ovo je ne samo najpoznatiji restoran na Zanzibaru, već i širom svijeta zbog karakterističnog mjesta na kojem se nalazi, a i hrana je naravno odlična, uz domaće vino koje se služi. Otvoren je 2010 godine, kao ekslkuzivni restoran, na mjestu sasvim obične kućice za ribare, i njime sada upravlja porodica iz sela Michamvi.

Zanimljivosti

Najkraći rat u istoriji desio se 27. Avgusta 1896. godine između Zanzibara i Velike Britanije i trajao je svega 38 minuta, iz razloga što je V. Britanija bombardovala grad, gotovo srušila Palatu u kojoj je poginuo tadašnji vladar.

Zanzibar je počeo da razvija turizam tek 1995. godine.

Prvi televizor u boji u Africi se pojavio u Zanzibaru 1973. godine, a u Tanzaniji tek 1994. godine.

Svahili jezik – Kao što smo ranije naveli, ako znate neke riječi lokalnog jezika, imaćete još bolji odnos sa stanovništvom, a neke osnovne riječi su prilično lake za učenje i donosimo vam par fraza koje vam mogu koristiti tokom putovanja koje smo preveli na naš jezik:

• Mambo: Šta se radi?
• Poa: Ja sam dobro.
• Habari / Habari yako:  Kako si?
• Habari gani: Šta ima novo?
• Nzuri sana: Jako dobro!
• Asante / Asante sana: Hvala / Hvala puno.
• Karibu sana: Dobrodošli.
• Shikamoo: Poštovanje (pozdrav starijim osobama i osobama koje ne poznajete)
• Marahaba: Hvala na poštovanju / srdačnom pozdravu (koristi se kao odgovor na “shikamo”)
• Tafadhali: Molim
• Hapana: Ne.
• Hapana asante: Ne hvala. (ovu fraza je korisna na pijaci i u šopingu)
• Ndiyo: Da.
• Maisha marefu: Živjeli / Uzdravlje!
• Sawa: U redu.
• Sasa: Sada.
• Pole pole: Polako, polako.
• Pole or pole sana: Izvinite / Puno se izvinjavam.
• Kwaheri: Doviđenja.
• Baadaye: Vidimo se kasnije.  
• Hakuna matata: Bez brige / Opušteno.
• Kichizi kama nzizi: Lud kao banana (u bukvalnom prevodu; mi bi možda rekli lud kao struja).
• Kesho: Sjutra.